Programmaleiders: Lex Veldboer (lector Stedelijk Sociaal Werken aan de HvA) en Henri de Groot (hoogleraar Regionaal Economische Dynamiek aan de VU)
Consortiumpartners: VU, HvA, UvA, Gemeente Amsterdam – OIS, Gemeente Zaandstad, Amsterdamse Federatie voor Woningcorporaties
Het Kenniscentrum Ongelijkheid heeft dit programma geïnitieerd om te onderzoeken wat de invloed is van toenemende ruimtelijke ongelijkheid in termen van leefbaarheid, veiligheid, mobiliteit, woonklimaat en toegankelijkheid van voorzieningen (o.a. onderwijs, zorg en vrije tijd) op de mogelijkheden om volwaardig te participeren in de stad. Het programma is gericht op de feitelijke en ervaren toegankelijkheid en binding met (verschillende delen van) de stad. Centraal staan de vragen wat ervoor nodig is om te zorgen dat iedereen zich onderdeel van de stad kan voelen, zowel bewoners binnen de ring als bewoners aan de randen van de stad, en hoe verschillende stedelijke voorzieningen waaraan de stad rijk is bereikbaar blijven voor groepen bewoners die de laatste jaren door sociaal-economische ontwikkelingen naar de randen van de stad worden gedreven.
Het onderzoeksplan voor het eerste jaar (2022): Verschraalde voorzieningen, verschraalde ontplooiing?
De aanwezigheid en kwaliteit van collectieve voorzieningen in wijken heeft invloed op de ontplooiingsmogelijkheden van bewoners in kwetsbare posities. Er leven momenteel binnen de Metropoolregio Amsterdam (MRA) zorgen dat collectieve voorzieningen in aandachtswijken kampen met (relatieve) ‘verschraling’ en ‘onderbedeling’. In dit onderzoek verkennen we of verschraling van collectieve basisvoorzieningen daadwerkelijk leidt tot verminderde ontplooiing, waarbij we een brede definitie van ontplooiing hanteren. In ons onderzoek willen de volgende deelvragen adresseren: (i) wat is er in de literatuur bekend over de rol van collectieve basisvoorzieningen in de ‘geography of opportunity’? (ii) hoe is de (ontwikkeling van) bereikbaarheid van ontplooiingsgerichte collectieve basisvoorzieningen in de MRA gespreid over de ruimte en naar verschillende bevolkingsgroepen, (iii) hoe functioneren in een aantal aandachtswijken in de MRA volgens street level professionals ontplooiingsgerichte collectieve basisvoorzieningen?, en (iv) hoe kan aan de hand van een aantal indicatoren de kwaliteit van ontplooiingsgerichte collectieve basisvoorzieningen door bewoners beoordeeld worden?
Het onderzoeksplan voor het tweede jaar (2023): Verschraalde voorzieningen, verschraalde ontplooiing? De vraagzijde en gevolgen op de kaart.
In het tweede jaar wordt voort geborduurd op het lopende onderzoek gericht op de bijdrage van collectieve ontplooiingsgerichte voorzieningen (CO-voorzieningen) aan de ontplooiingsmogelijkheden voor bewoners in kansarme posities. Er leven zorgen dat deze ontplooiingsmogelijkheden onder druk staan door toenemende druk op het voorzieningenniveau in stadswijken (met name aandachtswijken).
In dit onderzoek maken de VU en OIS de aanwezigheid, bereikbaarheid en mogelijke verschraling van CO-voorzieningen over de tijd inzichtelijk in een Atlas van Voorzieningen. In het tweede jaar wordt deze atlas gebruikt om de invloed hiervan op sociale mobiliteit te meten. In een complementaire kwalitatieve onderzoekslijn biedt de HvA inzicht in hoe professionals werkzaam bij CO-voorzieningen in aandachtswijken hun (veranderende) werkomstandigheden ervaren. Om (veranderend) gebruik en waardering van CO-voorzieningen in kaart te brengen zal de HvA in het tweede jaar bewoners van aandachtswijken interviewen en zal met OIS een enquête uit worden gezet over dit onderwerp.
De opbrengsten
Lees hieronder de samenvatting van en het gehele narratievenrapport dat uit dit onderzoek voort is gekomen.
In de actualiteit
Lees verder over dit thema:
Sociaal professionals werken om verschraling collectieve voorzieningen heen – Sociale Vraagstukken
Het Parool – Amsterdammers op de eerste en de tweede rang
Alle Amsterdammers zijn gelijk, maar wie verder van de Stopera woont, lijkt er minder toe te doen. de politieke of economische machtsbasis ligt nu eenmaal niet in zuidoost, Noord of Nieuw- West. ‘dit is geen investeren, dit is ontwikkelingshulp.’ Lees het artikel op de website van het Parool of als bijlage.
Vakblad Sociaal Werk – We moeten het hebben over schaarste door Lex Veldboer
Het Europese sociaal werk gaat gelijktijdig bezorgd én blijmoe- dig om met bezuinigingen. De moed erin houden en blijven zoe- ken naar kansen zijn belangrijke codes binnen het werk. Toch is inzicht in de problemen die door financiële schaarste veroorzaakt worden hard nodig. Lees het hele artikel bijlage.